Bàn thờ - Một Phần Quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng Việt Nam

 5/5

Bàn thờ là một phần quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng tại Việt Nam, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với tổ tiên, cội nguồn. Dưới đây là một số thông tin về các loại bàn thờ phổ biến và cách phân biệt chúng:

Kích thước cái loại bàn thờ

Trong nhà thờ họ, gian thờ chính là trung tâm tôn kính thờ thủy tổ. Tại đây, bàn thờ tổ thường được bố trí thành hai cấp (hoặc ba cấp) khác nhau.

Cấp 1 thường là bàn thờ ô xa, nhưng cũng có những lựa chọn khác như án gian thờ, sập thờ, hoặc bàn thờ chấp tải. Bàn thờ này thường có kích thước dài khoảng 2m17 (hoặc 1m97), rộng 1m07, và cao 1m27. Nó được sử dụng để bài trí bộ đồ thờ tam sự, ngũ sự, mâm bồng, ống hương, đài nến, bát hương, và đỉnh đồng.

Hiện nay, mẫu mã hoa văn trên bàn thờ ngày càng đa dạng và phong phú hơn. Chúng bao gồm các họa tiết chạm khắc như hoa mai, hoa sen, triện tứ linh, đế chân quỳ, hoặc chân nghê đầu rồng. Các họa tiết và hoa văn được chạm trổ trên bàn thờ hiện đại không chỉ đảm bảo về mặt thẩm mỹ mà còn mang trong đó những ý niệm cao quý và tâm linh. Điều này giúp thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cội nguồn trong đời sống gia đình và đời đời sau. Ngoài ra, một số người cũng ưa chuộng các loại bàn thờ cao cấp và đẹp hơn, thường được sơn son thếp bạc hoặc thếp vàng để tạo sự sang trọng và lộng lẫy.

Có những loại bàn thờ gì?

Bàn thờ, tủ thờ loại phổ thông:

Loại này phổ biến và được nhiều gia đình sử dụng. Chúng có nhiều mẫu mã và chất liệu khác nhau, với họa tiết cổ điển như chữ “Vạn” hoặc chữ “Thọ.”
Một số mẫu ví dụ có thể là Bàn thờ Sen Hạc gỗ Hương, Bàn thờ Như ý, Bàn thờ mẫu Chiện cổ.

Bàn thờ, tủ thờ chung cư (bàn thờ hiện đại):

Loại này thường có kích thước nhỏ gọn và thiết kế đơn giản, phù hợp với không gian chung cư. Bàn thờ chung cư thường đi kèm với bàn thờ phụ (bàn thờ mẹ con) hoặc đôn để thuận tiện sắp xếp đồ thờ cúng.
Ví dụ: Bàn thờ đơn giản cùng bộ Đồ thờ, Bàn thờ gỗ Hương hoàn thiện, Cặp bàn tủ thờ gỗ Hương.

Thiết kế không gian thờ cho chung cư

Bàn án gian thờ nhị cấp, tam cấp:

Loại này phù hợp cho việc sắp xếp đồ thờ cúng khi đặt bát hương ông công vào cùng bàn thờ gia tiên và ở vị trí cao hơn. Bàn án gian thờ này cũng thuận tiện cho việc bày biện các loại đồ thờ cúng khác như lư đồng đại phát, đỉnh thờ, ngai thờ, ỷ thờ, v.v.
Ví dụ: Mẫu Sập thờ tam cấp Mai Điểu, Mẫu bàn thờ án gian 3 tầng chân đầu rồng đẹp.

Bàn thờ ô xa, chấp tải:

Loại này được thiết kế và chạm khắc cầu kỳ và tỉ mỉ. Thường được sử dụng trong nhà thờ tổ, thờ họ. Bàn thờ này thường được sơn son thếp bạc hoặc thếp vàng để tạo sự sang trọng.
Ví dụ: Mẫu ô xa gỗ dổi đẹp, Mẫu Ô Xa chân quỳ, Mẫu Ô xa loại đẹp.

Phân biêt các loại bàn thờ

Giống nhau:

Tất cả các loại bàn thờ đều chung một điểm, đó là chúng được chế tác từ gỗ thật và gỗ mộc. Gỗ phổ biến mà người ta thường lựa chọn là gỗ Mít, gỗ Dổi, và gỗ Vàng tâm. Họa tiết trang trí trên bàn thờ có thể là cổ điển hoặc hiện đại, nhưng luôn được thiết kế sao cho phù hợp với tâm linh và có ý nghĩa tượng trưng riêng biệt trong nền văn hóa của người Việt.

Khác nhau:

Án gian, ô xa, chấp tải có họa tiết chạm chổ cầu kỳ, kích thước lớn hơn và được sơn son thếp vàng, thếp bạc. Mẫu bàn thờ chung cư hoặc bàn thờ, tủ thờ phổ thông có thiết kế và họa tiết đơn giản, đơn điệu hơn mà thường được sơn vecni hoặc sơn PU. Bàn thờ phổ thông, chung cư được dùng trong các căn hộ nhỏ, nhà ở gia đình ít người hoặc gia chủ là con thứ.Án gian nhị cấp – tam cấp, ô xa, chấp tải thường được dùng trong nhà thờ tổ, thờ dòng họ, gia chủ là con trưởng. Bàn thờ ô xa, chấp tải có sơn son thếp vàng thường được đi kèm với hoành phi câu đối và bộ đồ thờ cúng đầy đủ hơn.

Tóm lại, việc lựa chọn loại bàn thờ phù hợp với nhu cầu và không gian của gia đình rất quan trọng. Mỗi loại bàn thờ có đặc điểm và hình thức thiết kế riêng biệt, nhưng tất cả đều thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với tổ tiên và cội nguồn.